Jo Brouns steunt hoevevleesproject: meer kansen voor korte keten en hoeveslagers

Ondanks de positieve evolutie van korte keten in Vlaanderen, botsen landbouwers op drempels. De sluiting van slachthuizen in de buurt, de zoektocht naar bekwame slagers en versnijders, de steeds complexere regelgeving en de oplopende kosten, maken het vlees- en vleespakketverkopers erg moeilijk om rendabel te blijven of te groeien. Vlaams minister van Landbouw wil met een sterk netwerk van hoeveslagers en erkende kleine uitsnijderijen hun toekomst verzekeren.

Vlaanderen telt nu ongeveer 160 hoeveslagers en bijna 600 vleespakketverkopers. Hoeveslagerijen die onder een toelating van het Federaal Voedselagentschap werken, kunnen niet zonder voorwaarden samenwerken. Hierdoor is het delen van diensten en (investerings)kosten beperkt. Om samenwerking mogelijk te maken, moeten zij voldoen aan bijkomende regelgeving, investeringen en analyses. Het project  ‘Samen Versnijden’ laat concreet zien hoe dit praktisch én rendabel kan worden gerealiseerd.

Acuut probleem

Veehouders die hun vlees (willen) afzetten in de korte keten ervaren heel wat drempels. Ondanks de duidelijke vraag naar hun producten lukt het steeds moeilijker om hun  dieren op een rendabele manier zelf te laten slachten. Talrijke slachthuizen sloten de voorbije jaren de deuren, vinden het slachten van kleine aantallen dieren voor één klant omslachtig of staan weigerachtig tegenover het vrijmaken van de slachtlijn voor niches zoals buitenloop varkens en/of andere rassen.

Daarnaast is ook het versnijden een heikel punt. Voor landbouwers is het zelf versnijden van vlees niet vanzelfsprekend. Het vraagt specifieke kennis en ervaring, én bovendien aanzienlijke investeringen in infrastructuur. In theorie kan een veehouder een externe slager of versnijder aantrekken, maar ook dat is niet eenvoudig: het beroep van slager staat op de lijst van knelpuntberoepen, waardoor geschikte vakmensen schaars zijn.

Aantal vleesverwerkers en/of hoeveslagers in Vlaanderen (2025)

Het aantal landbouwbedrijven met een toelating vleeswinkel (echte hoeveslagers volgens FAVV):

Regio

Aantal

Antwerpen

23

Limburg

13

Vlaams-Brabant

29

Oost-Vlaanderen

52

West-Vlaanderen

52

Totaal

169

Daarnaast wordt het aantal landbouwbedrijven dat vleespakketten verkoopt (toelating detailhandel) geschat op 582 (enquête ALZ). Samen gaat het dus om 751 landbouwers in Vlaanderen die actief zijn in vleesverwerking en/of verkoop op de hoeve.

Structurele oplossingen nodig

Via diverse projecten zetten Ferm en Boerenbond via het Steunpunt Korte Keten kleine stapjes met concrete projecten. Het project ‘Samen versnijden’ pakt het probleem van versnijding aan door veehouders te laten samenwerken via kleinschalige erkende uitsnijderijen. Daar kunnen hoeveslagers op een haalbare maar voedselveilige manier voor collega-veehouders het vlees versnijden.

“We willen deze korte keten ondernemers ondersteunen bij het toekomstgericht uitbouwen van hun businessmodel. Daarom helpen we hoeveslagers bij het aanvragen van de erkenning ‘uitsnijderij’ én bij het opzetten van samenwerkingen met veehouders uit de regio,” zegt Monique De Dobbeleer, directeur van Ferm.

De projectpartners willen ook meer rechtszekerheid, aangepaste regelgeving voor kleinschalige erkende uitsnijderijen in agrarisch gebied èn een werkbaar kader voor hoeveslagers die hun diensten aan veehouders aanbieden. Samen met het FAVV en de overheid zullen ze proberen een haalbare en rechtszekere erkenning uit te tekenen, op maat  van korte keten ondernemers.

Meer korte keten-vlees op de markt

Boerenbondvoorzitter Lode Ceyssens ziet korte keten als een kans en een verdienmodel voor een deel van de veehouders: “Alleen met meer rechtszekerheid voor kleinschalige, erkende uitsnijderijen èn een haalbaar kader voor (hoeve)slagers die willen versnijden voor veehouders, kunnen we korte keten-ondernemers echt toekomstperspectief bieden.”

Ook de consument heeft er veel bij te winnen. Monique de Dobbeleer van Ferm : “Zo kunnen consumenten blijven kiezen voor  lokaal en duurzaam vlees van topkwaliteit, tegen een eerlijke en betaalbare prijs. Zonder een ondersteunend wettelijk kader is dit economisch niet haalbaar “

Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns onderschrijft het belang van het project: “Dit project versterkt de toekomst van korte keten-ondernemers én stimuleert tegelijk een voldoende aanbod van lekker, lokaal, vers en duurzaam vlees. Zo maken we het voor de consument makkelijker om bewust te kiezen voor voedsel dat dicht bij huis geproduceerd wordt.”

Handboek en stappenplan

Om ondernemers praktisch te ondersteunen, werken de projectpartners aan twee concrete tools:

• een e-handboek ‘Kleinschalige uitsnijderij in agrarisch gebied’, met de focus op een haalbaar juridisch en ruimtelijk kader;

• een praktisch stappenplan, waarmee hoeveslagers zelf een erkenning kunnen aanvragen en samenwerkingen opstarten.

Voor de uitwerking van deze instrumenten gaan Steunpunt Korte Keten en Boerenbond in overleg met de Departement Omgeving en het FAVV.