Jo Brouns voorziet 2 miljoen euro steun voor 21 projecten die gedeeld gebruik in Vlaanderen versterken
OVAM en Vlaanderen Circulair maken 21 projecten bekend die financiële steun ontvangen binnen de Gerichte Call Gedeeld Gebruik 2025. Vlaams minister van Omgeving en Landbouw Jo Brouns stelt hiervoor een totaalbudget van 2 miljoen euro ter beschikking. De geselecteerde projecten zetten in op innovatieve vormen van huren en delen om de circulaire transitie in Vlaanderen te versnellen.
Van bezit naar gebruik: een slimme stap vooruit
De subsidieoproep richtte zich op het stimuleren van de huur- en deeleconomie. Door eigendom te vervangen door gezamenlijk gebruik, verkleinen we de materiaalvoetafdruk en bevorderen we duurzame consumptie. De 21 projecten experimenteren, demonstreren en verspreiden kennis om gedeeld gebruik toegankelijker, betaalbaarder en aantrekkelijker te maken voor burgers, bedrijven en organisaties.
“Met de call steunen we projecten die gedeeld gebruik toegankelijker, betaalbaarder en aantrekkelijker maken. Zo trekken we de consument over de streep, versnellen we de shift van bezit naar gebruik, en verminderen we de materiaalvoetafdruk”, zegt Jo Brouns, Vlaams minister van Omgeving en Landbouw.
Onderzoek legt kloof bloot tussen aanbod en gebruik
Tijdens de Sharing Summit op 20 november 2025 kwamen 140 pioniers, gevestigde waarden en veranderaars uit de Vlaamse huur- en deelmarkt samen. CSI-UGent presenteerde er de resultaten van een grootschalige studie bij 1028 Vlamingen. Uit dat onderzoek blijkt dat de consument nog niet in hetzelfde tempo mee evolueert als het aanbod.
Vandaag scoort de gemiddelde Vlaming beduidend lager op huren (3,49/10) en delen (2,82/10) dan op andere circulaire praktijken, zoals repareren of tweedehands kopen. Veel respondenten ervaren het aanbod als onvoldoende toegankelijk of aantrekkelijk.
Toch gaf meer dan de helft aan al ooit spullen te hebben gehuurd of gedeeld, zoals boeken of gereedschap.
Deze cijfers tonen dat er nog werk aan de winkel is om de huur- en deeleconomie te verankeren.
Samenwerking en toekomst
De geselecteerde projecten zijn partnerschappen van minstens twee organisaties uit de maatschappelijke vijfhoek: kennisinstellingen, financiële sector, bedrijven, overheden en middenveld. Ze dragen bij aan de Vlaamse klimaat- en duurzaamheidsdoelstellingen en hebben een duidelijke maatschappelijke meerwaarde.
“De uitdaging voor de sector is nu om gebruikers beter te bereiken en te informeren. Het momentum is er alvast, zoals blijkt uit het enthousiasme voor onze Sharing Summit én de vele sterke projectvoorstellen,” zegt Brigitte Mouligneau, Transitiemanager Circulaire Economie bij Vlaanderen Circulair (OVAM).
Overzicht van de 21 projecten
De geselecteerde projecten bestrijken een breed spectrum van oplossingen. Ze zetten in op digitale platformen voor verhuur, ruil en logistiek, circulaire uitleendiensten voor studenten, gezinnen en organisaties, en innovatieve businessmodellen voor sectoren zoals mode, interieur en landbouw. Daarnaast focussen ze op onderzoek naar gedragsverandering en data-gedreven inzichten om het gebruik van gedeelde producten te optimaliseren. Tot slot speelt sociale inclusie een belangrijke rol, dankzij samenwerkingen met maatwerkbedrijven en lokale besturen. Samen vormen deze initiatieven een krachtige hefboom voor een circulaire economie waarin gedeeld gebruik primeert op bezit.
BRuMoUR Lab activeert leegstaande gebouwen voor gedeeld gebruik door ondernemers, verenigingen en sociale initiatieven. Het ontwikkelt verdienmodellen en digitale tools om gebouwbeheer schaalbaar te maken. Zo wordt leegstand omgezet in ruimte voor ontmoeting en circulaire projecten.
Businessmodel kinder- en jeugdfietsen
De DeelFabriek Hasselt ontwikkelt een schaalbaar businessmodel voor bestaande fietsbibliotheken zoals Op Wielekes. Het koppelt professionele herstelling en coördinatie aan sociale tewerkstelling, zodat gezinnen betaalbare kinderfietsen kunnen huren. Zo worden duizenden nieuwe fietsen vermeden en kwetsbare gezinnen ondersteund.
Dit platform combineert kledingruil en verhuur met een AI-stylist en fiberdetectie. Gebruikers kunnen hun garderobe digitaal delen en stylingadvies krijgen, terwijl data over vezelslijtage circulaire innovaties ondersteunen. Het project vermindert CO₂-uitstoot door kleding langer in gebruik te houden.
CIRKLO – Leren delen renoveren
CIRKLO maakt energiezuinige renovaties toegankelijker voor kwetsbare gezinnen door gereedschap en circulaire bouwmaterialen te delen. Het project biedt opleidingen en begeleiding en stimuleert collectieve renovaties. Zo versnelt het de renovatiegraad en vermindert het de CO₂-uitstoot.
Dit project onderzoekt hoe kleding langer kan meegaan door inzichten uit kledingverhuurdata. Door gebruik en slijtage te analyseren, kunnen ontwerpers duurzamere collecties ontwikkelen en verhuurmodellen verbeteren. Zo wordt kledingverhuur aantrekkelijker en helpt het de CO₂-uitstoot van de modesector aanzienlijk te verlagen.
Dégage en partners ontwikkelen software en een organisatiemodel om autodelen op grote schaal in Vlaanderen mogelijk te maken. Het doel is minstens 5000 eigenaars en
50 000 gebruikers te bereiken. Het platform wordt robuust en gebruiksvriendelijk, en kan ook voor andere deelinitiatieven worden ingezet.
FAVV-conforme voedselverwerking
Voedselbossen en lokale initiatieven delen professionele keukenapparatuur om oogsten veilig en efficiënt te verwerken. Door toestellen samen te gebruiken, dalen kosten en wordt voedselverlies beperkt. Het project toont hoe samenwerking loont: minder verspilling, lagere investeringen en meer circulaire impact.
Landschapspark Vlaamse Ardennen zet een deelsysteem op voor landbouwmachines om niet-kerende bodembewerking mogelijk te maken. Het project informeert landbouwers over duurzame technieken en verlaagt investeringsdrempels. Zo draagt het bij aan gezondere bodems en minder erosie.
Drie ziekenhuizen huren samen een UV-C-desinfectietoestel om ongebruikt medisch materiaal veilig opnieuw te gebruiken. Het project onderzoekt logistieke modellen en microbiologische veiligheidstests. Zo wil het verspilling verminderen en ecologische impact in de zorgsector verlagen door gedeeld gebruik.
GRIP-MI sleutelt aan een schaalbaar dienstenmodel om interieurmaterialen maximaal te delen, en het stockbeheer en de logistiek van zo’n huurmodel (digitaal) te organiseren. De hoofdrol is daarbij voor de sociale economie.
Dit platform maakt het mogelijk om dure onderzoeksapparatuur te delen tussen bedrijven en kennisinstellingen. Het regelt planning, facturatie, onderhoud en herstellingen, en verzamelt gebruiksdata voor slimmer beheer. Het doel: minder investeringen, efficiënter gebruik en een kleinere materiaalvoetafdruk.
Dit platform helpt verenigingen om gereedschap, materiaal en overschotten te delen. Het project start met proefprojecten in vijf gemeenten en zet in op inventarisatie, begeleiding en creatieve herbestemming van reststromen. Een AI-chatbox geeft circulaire ideeën voor hergebruik.
Kringwinkel Antwerpen en partners geven tweedehands elektrotoestellen een digitaal paspoort via QR-tags. Zo wordt informatie over herkomst, herstel en onderhoud toegankelijk, waardoor toestellen langer meegaan.
Maakbaar Leuven lanceert een uitleendienst voor studenten om kleine huishoudelijke toestellen te huren in plaats van te kopen. Het project koppelt onderhoudsmomenten aan circulaire educatie en verzamelt data over levensduur en defecten. De ambitie is om het model uit te rollen naar andere studentensteden.
Buurtcentrum Posthof en verhuurbedrijf Euro Rent slaan de handen in elkaar om gereedschap en vrijetijdsmateriaal toegankelijk te maken. Het project wil een mentaliteitswijziging realiseren via workshops en communicatiecampagnes. Daarnaast komt er een overlegplatform voor verhuurbedrijven en materiaalbibliotheken.
AP Hogeschool lanceert een SWAP Office dat deelinitiatieven op campussen ondersteunt, zoals meubelmarkten en boekenbeurzen. Met de Start to SWAP-toolbox kunnen andere hogescholen en universiteiten het model eenvoudig overnemen. Het project maakt het studentenleven betaalbaarder en duurzamer.
Aan de Vlaamse kust kunnen strandbezoekers circulair strandspeelgoed lenen in speelotheken. Het speelgoed wordt verzameld door vrijwilligers en bewaard in kisten van gerecycleerd kunststof. Zo vermindert het plastic afval en normaliseert het deelgebruik.
Textielbank werkt aan een circulair ateliermodel waarin machines, materialen en kennis gedeeld worden. Het project wil een schaalbaar businessmodel ontwikkelen dat makers, buurtbewoners en ondernemers samenbrengt. Gedeeld gebruik verkleint de materialenvoetafdruk en stimuleert de sociale cohesie.
TriVelo ontwikkelt software om de verhuur van aangepaste fietsen voor minder mobiele personen te professionaliseren. Het platform vermindert administratieve lasten, introduceert leasing en groepsverzekeringen en biedt herstelworkshops. Zo wil het een fietsbibliotheek creëren die in Vlaanderen breed toegankelijk is.
UrbanCubby plaatst slimme lockers in publieke ruimtes om sport- en spelmateriaal laagdrempelig beschikbaar te maken. Het systeem werkt digitaal en is toegankelijk voor buurtbewoners, jongeren en toeristen. Dit deelinitiatief bevordert inclusie en verlaagt de materiaalvoetafdruk.
De Deelfabriek Kortrijk en Geriefbib Brugge onderzoeken hoe gebruikers zorgvuldiger omgaan met gedeelde materialen. Ze volgen producten doorheen de klantreis en testen gedragsinterventies zoals positieve aanmoedigingen. Het doel: levensduur verlengen en kosten voor deelinitiatieven verlagen.
