Jo Brouns wil misbruik van beroepsprocedures aanpakken: “Rechtsbescherming mag geen verdienmodel worden”

Vlaams minister van Omgeving Jo Brouns roept op tot een kordate aanpak van misbruik bij beroepsprocedures tegen omgevingsvergunningen. In een interview met De Tijd stelde de minister dat sommige actoren systematisch in beroep gaan tegen vergunde projecten, zonder zelf enig ernstig nadeel te ondervinden. “Dat moet stoppen,” zegt Brouns. “Wie onrechtmatig beroep instelt tegen een vergunning, zonder zelf een ernstig nadeel te ondervinden, moet daarvoor bestraft worden.”

Vandaag beschikt de Raad voor Vergunningsbetwistingen al over de mogelijkheid om dergelijke kennelijk onrechtmatige beroepen te sanctioneren via een geldboete. In de praktijk wordt die sanctie echter nauwelijks toegepast. Daarom pleit minister Brouns ervoor om dit strikter toe te passen.

Daarnaast vraagt hij om in schorsingsprocedures meer nadruk te leggen op de afweging tussen individueel en algemeen belang. Ook dat instrument bestaat vandaag al, maar wordt zelden benut. “We moeten vermijden dat een vergunde investering maanden stilligt omdat er bijvoorbeeld een motiveringsgebrek is, terwijl het project zelf inhoudelijk stevig onderbouwd is,” zegt Brouns. “In die gevallen moet het mogelijk zijn om het algemeen belang te laten doorwegen ten opzichte van een schorsing.”

De minister wil ook laten onderzoeken of die belangenafweging in de toekomst – onder strikte voorwaarden – kan worden uitgebreid naar vernietigingsprocedures.

Opname in breder hervormingstraject

Minister Brouns neemt zijn voorstel mee in het werk van de expertencommissie voor een rechtszeker en robuust vergunningenbeleid, onder leiding van Mark Andries. Deze commissie, gecoördineerd door het Departement EWI, onderzoekt hoe de administratieve en juridische procedures rond omgevingsvergunningen in Vlaanderen efficiënter en transparanter kunnen worden. Zo leidt de vergunningsprocedure tot robuustere en rechtszekere vergunningen en beperken we het aantal onterechte juridische procedures bij de Raad.

“Het algemeen belang moet opnieuw meer gewicht krijgen,” besluit Brouns. “We moeten het debat voeren over de grenzen van het beroepensysteem, zonder afbreuk te doen aan fundamentele rechten van burgers.”

Het is dus niet de bedoeling om fundamentele rechten zoals het recht op toegang tot de rechter te beperken, maar wel om het reeds bestaande arsenaal aan maatregelen te evalueren en te bekijken hoe dit ingezet kan worden om onrechtmatige beroepen te bestraffen en de mogelijkheid te bieden om het algemeen belang te laten primeren waar dat nodig is. De voorstellen kaderen binnen de bredere ambitie van de minister om tot snellere en rechtszekere vergunningsprocedures te komen – cruciaal voor een welvarend en duurzaam Vlaanderen.