Samen naar asbestveilige jeugdwerklokalen: gratis asbestattest én ophaling

Meer dan de helft van de jeugdwerklokalen in Vlaanderen is niet asbestveilig. Bij 1 op de 5 bezochte gebouwen is onmiddellijke verwijdering van asbest noodzakelijk. Dat blijkt uit de asbestattesten die tot nu toe zijn uitgereikt in het kader van het sectorprotocol voor jeugd- en jeugdsportgebouwen. De Vlaamse Jeugdraad roept daarom, samen met Vlaams minister van Omgeving Jo Brouns, lokale besturen en eigenaars op om sneller werk te maken van veilige jeugdgebouwen en het bestaande aanbod via het sectorprotocol maximaal te benutten.

Asbest komt vaak voor in oudere gebouwen en vormt vooral een gevaar wanneer het materiaal beschadigd of verweerd is. De vezels die dan vrijkomen zijn onzichtbaar, maar kunnen bij inademing ernstige ziekten veroorzaken zoals asbestose, longkanker en mesothelioom. Kinderen en jongeren lopen extra risico door hun gevoelige longen.

Sectorprotocol biedt oplossing
Dankzij het sectorprotocol dat OVAM samen met De Ambrassade, Bataljong, de Vlaamse Sportfederatie en Netwerk Lokaal Sportbeleid heeft opgestart, kunnen jeugd- en sportverenigingen gratis een asbestattest laten opmaken. Wordt er asbestcement vastgesteld, dan wordt dit kosteloos opgehaald en verwerkt.

Toch blijft actie uit. Van de meer dan 300 aanvragen zijn er zeker 50 dossiers onvolledig, vaak omdat eigenaars geen toestemming geven om het probleem aan te pakken. Op dit moment is amper 18 procent van het beschikbare budget benut, terwijl er nog ruimte is om 1000 jeugdwerklokalen gratis te ondersteunen.

“Veel jeugdverenigingen hebben geen zeggenschap over hun gebouw omdat ze geen eigenaar zijn,” zegt Stef Vanderspikken, ondervoorzitter van de Vlaamse Jeugdraad. “Daarom pleiten wij voor een systeem waarbij verenigingen ook zonder toestemming van de eigenaar een aanvraag kunnen doen. Alleen zo vermijden we dat kinderen en jongeren nodeloos lang blootgesteld blijven aan asbestrisico’s.”

Dringend tijd voor actie
Terwijl andere sectoren zoals onderwijs, zorg en landbouw al voor 60 procent asbestveilig zijn, is momenteel 60 procent van de jeugdwerklokalen onveilig. Elke dag dat kinderen activiteiten doen in risicogebouwen, lopen ze gevaar: stormschade, een bal tegen het dak of slijtage kan asbestvezels vrijmaken.

“Eigenaars van jeugdgebouwen moeten hun verantwoordelijkheid nemen en actief inzetten op detectie en verwijdering,” zegt Tina Schuermans, jeugdwerkondersteuner bij De Ambrassade. “Zodra er asbest wordt vastgesteld, moet het duidelijk zijn welke stappen nodig zijn en waar steun te vinden is. Ondersteun het jeugdwerk door hen wegwijs te maken in het landschap van subsidies. Ook een goede afstemming tussen afbraak en heropbouw is daarbij cruciaal. Zowel lokale besturen als de Vlaamse overheid spelen daarbij een belangrijke rol.”

De Vlaamse Jeugdraad doet een dringende oproep aan beleidsmakers om het bestaande sectorprotocol rond asbest te verlengen en het beschikbare budget maximaal te benutten. “We roepen lokale besturen en alle jeugd(sport)organisaties op om nú gebruik te maken van dit gratis aanbod,” besluit Vanderspikken. “Het protocol loopt eind 2025 af: wie wacht, zal later zelf de kosten dragen.”

Reactie minister Jo Brouns
Vlaams minister van Omgeving Jo Brouns benadrukt dat Vlaanderen al gerichte ondersteuning aanbiedt. “Met het sectorprotocol zorgen we voor gratis asbestattesten én kosteloze ophaling van asbestcement. Dat aanbod is er, maar wordt nog te weinig benut. Daarom doe ik een dringende oproep aan lokale besturen en eigenaars om hun verantwoordelijkheid te nemen. Laat jeugdverenigingen hier niet alleen voor staan. Samen zorgen we ervoor dat kinderen en jongeren in een veilige omgeving kunnen spelen en opgroeien.”