Zorgboerderijen in de lift: landbouw, zorg en onderwijs vinden elkaar

Het aantal zorgboerderijen in Vlaanderen blijft groeien. Volgens cijfers van Steunpunt Groene Zorg telde Vlaanderen in 2023 in totaal 1.021 zorgboerderijen, waarvan 348 als actieve landbouwer een subsidie kregen vanuit het Agentschap Landbouw. In 2024 (voorlopige cijfers) liep dat aantal op tot 1.039, waarvan 362 een subsidieaanvraag indienden. Ook het aantal zorgprestaties van de subsidiabele zorgboerderijen groeide verder: van 226.180 in 2023 naar 237.300 in 2024. Die Vlaamse zorgboerderijen boden daarmee plaats aan 8.271 unieke zorggasten, tegenover 7.636 een jaar eerder.

De cijfers tonen aan dat zorgboerderijen steeds steviger verankerd raken in de Vlaamse samenleving en dat de kruisbestuiving tussen landbouw, zorg en onderwijs volop in beweging is.

Een zorgboerderij als plek om kansen te krijgen en talenten te ontdekken

De nieuwe cijfers werden bekendgemaakt tijdens een bezoek van Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns aan zorgboerderij Lowet/Strauven in Heers.  In 2025 ontvangt deze boerderij een eerste schijf van €6.100 voor de zorggasten van 2024, om de zorgactiviteiten verder te versterken en uit te bouwen.

Tijdens het bezoek kreeg de minister een inkijk in het dagelijkse leven op de zorgboerderij: zorggasten verzorgen er konijnen en geitjes, geven kalfjes melk, brengen koeien naar de weide, strooien de hokken en helpen mee met allerlei taken. Maar ze schuiven ook gewoon mee aan tafel bij de boer en de boerin.

“Onze zorggasten maken deel uit van onze familie, we bieden hen een tweede thuis” vertelt landbouwster Annick Strauven. “We steken tijd en energie in jongeren en volwassenen om hen talenten te laten ontdekken, wat zelfvertrouwen te krijgen, en zo een plek te geven in onze maatschappij. Dankzij de extra steun wordt de tijd die we daarin steken gecompenseerd en voelen we ons gewaardeerd. En voelen we ons blijvend of nog meer gemotiveerd om met ons warm hart verder kansen te geven aan zorggasten.

Administratieve vereenvoudiging maakt verschil

De positieve trend is mee het gevolg van een administratieve vereenvoudiging die minister Brouns doorvoerde. Waar vroeger inkomens- en bedrijfsgrenzen beperkend werkten, volstaat vandaag de erkenning als actieve landbouwer. Daardoor komen meer landbouwers in aanmerking voor steun, en wordt het aanbod zorgboerderijen groter.

Vlaams Minister van Landbouw Jo Brouns benadrukt de maatschappelijke waarde: “Onze landbouwers produceren niet enkel voedsel, ze dragen ook zorg voor mensen en creëren unieke leerplekken. Zorgboerderijen tonen hoe landbouw, zorg en onderwijs elkaar versterken. Ik ben blij dat we opnieuw een positieve trend zien, dankzij de steun én administratieve vereenvoudiging.”

Unieke combinatie van landbouw, zorg en onderwijs

Zorgboerderijen combineren het dagelijkse werk op het landbouwbedrijf met zorg en educatie. Het is een plek waar mensen met zorgnoden een zinvolle dagbesteding vinden, jongeren vaardigheden ontwikkelen en land- en tuinbouwers een maatschappelijke rol opnemen. Het contact met dieren, het platteland en het ritme van de seizoenen blijkt bijzonder heilzaam.

Steunpunt Groene Zorg, destijds opgericht vanuit de landbouwsector door Boerenbond en Ferm, ervaart dat de subsidiemaatregel een boost gegeven heeft aan de groei van de zorgboerderijen.

Het Steunpunt merkt jaar na jaar dat er nieuwe zorgvragen komen zowel vanuit welzijn als onderwijs, vanuit noden die er daar zijn. Zorgboerderijen zijn een voorbeeld “zorg door activering”: ideale plekken voor zorggasten die graag bezig zijn. Ongeacht wat de reden is waarom ze naar de zorgboerderij gaan, ze voelen er zich welkom als gast met en zorgnood en krijgen een kans. “Als netwerk van zorgboerderijen blijven we trots op de ingesteldheid van onze zorgboerderijen, en zijn we blij met een minister van landbouw, die zijn waardering uitdrukt voor die groep van landbouwers, via de subsidiemaatregel vanuit landbouw voor zorgboerderijen”.